Kadirli ilçesi Karatepe köyünde yaşayan Hacer Cafri, 7 yaşındayken annesi ve ablalarından kilim dokumasını öğrendi. Kilim dokumayı 66 yıldır sürdüren Cafri, 1972’de kurulan ve hala faaliyetlerine devam eden Karatepe Kilim Kooperatifi aracılığıyla da dokuma sanatını yaşatıyor.
Osmaniye’nin kültürel mirası ve el emeği göz ışığı olan ve 2021 yılında da tescil alan Karatepe kilimleri, yüzyıllardır tıpkı formülle yapılarak dokunuyor.
Doğal kök boyalarla hazırlanan ve dokuma tezgahlarında hazırlanan el emeği göz ışığı Karatepe kilimleri Osmaniye’nin ulusal ve memleketler arası tanıtımında değerli bir rol üstleniyor.
‘ÇOK KİLİM DOKUDUM’
Hacer Cafri, kilim dokumaya 7 yaşında başladığını ve Osmaniye dışında kilim dokumak için kooperatife gelen çok sayıda şahsa kilim dokuma sanatını öğrettiğini söyledi.
Annesinin kilim dokuma ustası olduğunu tabir den Cafri, “Annem, ablalarımla kilim dokurdu. Ben de yanlarında bu sanatı öğrendim. Sonra ablalarım evlenip gittiler. Annemle daima kilim dokudum. Şimdiki üzere o vakitler kooperatif falan yoktu. Biri gelir ‘Bize kilim doku’ sıkıntısı. Parasıyla dokur, satardık. Sonra ben evlendim, buraya gelin geldim. Teyzemin oğlu olan kaynım, Karatepe Kilim Kooperatifi’ni kurdu. Burada da çok kilim dokudum” dedi.
‘KOOPERATİF SAYESİNDE ÇOK KİŞİ KİLİM DOKUMA SANATINI ÖĞRENDİ’
Karatepe kilimlerinin vakitle çok ünlendiğini belirten Cafri, birçok sanatkarın da köye gelerek kilim dokuduğunu ve onlara öğrettiğini söyledi.
Cafri, “Kooperatif kurulduktan sonra buraya sanatkarlarımızdan Türkan Şoray geldi, kilim dokudu. Öteki yandan Belkıs Akkale geldi. O da kilim dokudu, buraları gezdi, gitti. Natürel vakitle Karatepe kilimimiz ünlendi. Kaynım, dokuduğumuz kilimleri dış ülkelere götürdü, oralarda da sattı.
Kök boyaları için dağlardan çam kabuğu ve zakkum üzere bitkilerden kesip getirdik. Koca koca kazanlarda kaynatıp ipleri boyadık. Hepsini kendi ellerimizle yaptık. Şu anda etraf köylerde kooperatif sayesinde çok sayıda kilim dokuma tezgahları kuruldu. Oralarda da kurslar verilip kilim dokuma sanatı öğretildi. Kooperatif sayesinde çok kişi faydalandı, hala de faydalanıyor” diye konuştu.
‘KİLİM DOKUMAYI ÖĞRENEN BİR KİŞİ AİLESİNİ GEÇİNDİRİR’
Kilim dokumanın o denli bakıldığı üzere sıkıntı olmadığına değinen Hacer Cafri, “Zor üzere ancak tezgahın başına oturup dokumaya başlarsan hiç sıkıntı değil. Şurayı da doldurayım, şu nakışı yapayım derken bakıveriyorsun bitiveriyor. Kolay, güç değil. Parası da bol, kilim dokumayı öğrenen bir kişi ailesini de geçindirir. Benim kocam öleli 40 sene oldu, 4 çocukla kaldım.
Ben çocuklarımı kilim dokuyarak kazandığım parayla büyüttüm. Bir kilimi ben 4 günde bitirirdim. Kilim dokumak çok hoş, bir sanat. Ancak artık çok kilimler dokunuyor, çok kursları var. Bugüne kadar çok şahsa kilim dokuma sanatını öğrettim. Kars’tan, Uşak’tan, Çıldır’dan kilim dokumayı öğrenmek için çok gelen oldu. Hepsine de kilim dokuma sanatını öğrettik” tabirlerini kullandı.
‘EN BÜYÜK ÖZELLİĞİ ATKISI VE ÇÖZGÜSÜNÜN YÜN OLMASI’
Karatepe Kilim Kooperatifi Başkanı Yüksel Cafri ise Karatepe kiliminin özelliği ve tarihçesi ile ilgili, “Karatepe kilimi 1972 yılında kurulan kooperatif ile başlıyor. Daha evvel Hitit periyodunda bu yörede dokunan kilimlerin birebirini, kooperatif vasıtasıyla şu anda da dokuyoruz. Kilimimiz en büyük özelliği ise atkısı ve çözgüsünün yün olmasıdır. Boyayı biz kendimiz yapıyoruz.
Ana hususumuz olan yün iplerimizi kök boya adabı ile kendimiz boyuyoruz. 2020 yılının 12’nci ayında Türk Patent Kurumu’na biz müracaatımızı yaptık ve çok kısa bir vakitte 6 aylık bir müddette 2021 yılının Haziran ayında onaylandı, coğrafik işaret evrakı Karatepe kilimi olarak şu anda tescil evrakımızı almış bulunmaktayız. Karatepe kiliminin en büyük özelliği de deseninin bu yöreye ilişkin olması ve rengini vermemesidir” dedi.