Aziziye ilçesinin kırsal Ömertepe Mahallesi’nde, yaklaşık 15 metre yüksekliğindeki Pulur Höyük’teki hafriyatlar, 2021 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün izniyle Erzurum Müze Müdürlüğü Başkanlığı’nca başladı. Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Rabia Akarsu’nun başkanlık ettiği hafriyatlar, 2024 yılında Cumhurbaşkanlığı kararnameli kazılara dönüştü. Höyükte, Orta Çağ, Geç Tunç Çağı/Erken Demir Çağı, Erken Tunç Çağı III/Orta Tunç Çağı, Erken Tunç Çağı II, Erken Tunç Çağı I, Geç Kalkolitik Çağ ve Orta Kalkolitik Çağ katmanları, birer birer ortaya çıkarıldı. Böylelikle hafriyatlarda 7 bin yıl öncesine ulaşıldı.
‘ŞİMDİLİK 7 TABAKAYI ORTAYA ÇIKARDIK’
Doç. Dr. Rabia Akarsu, höyükte 4 yıl boyunca devam eden hafriyatlarda çok kıymetli bulgular elde ettiklerini bildirdi. Höyükten çıkan organik kalıntıları tarihlendirmek için radyokarbon metodu uygulandığını belirten Akarsu, “Yazının olmadığı arkeolojik periyotlara ait höyükten elde edilen yanmış organik kalıntıların TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi’nde (MAM) radyokarbon tarihlendirilmeleriyle kesin tarih sonuçlarının gelmesi, bizim için çok kıymetli. Radyokarbon sonuçlar ile mimari bulgular, seramik ve küçük buluntular birlikte değerlendirildiğinde, Pulur Höyük’te birinci sefer Kalkolitik Çağ’dan Erken Demir Çağı sonuna kadar kesintisiz devam eden tabakalanmayı ortaya koymuş durumdayız. Çalışmaların hala yürütülmekte olduğu Pulur Höyük’te şimdilik 7 tabakayı ortaya çıkardığımız hafriyatlarda; en üstte Orta Çağ katmanı, onun altında Geç Tunç Çağı/Erken Demir Çağı, Erken Tunç Çağı III/Orta Tunç Çağı, Erken Tunç Çağı II, Erken Tunç Çağı I, Geç Kalkolitik Çağ ve Orta Kalkolitik Çağ katmanları yer almaktadır” dedi.
‘HER KATMANDA HAYVANCILIKLA İLGİLİ İZLER BULDUK’
Doç. Dr. Rabia Akarsu, “2023 yılı hafriyatları prestijiyle günümüzden 7 bin yıl evvel bu insanların ömür biçimleri ve geçim kaynaklarının ne olduğuna dair değerli bulgulara ulaştık. Höyükte her katmanda hayvancılıkla ilgili izler bulduk. Bunun yanı sıra Orta Kalkolitik Çağ katmanında iki farklı tahıl depolama silosunun karbonlaşmış tohumlarla bulunması, yöre halkının o devirde yerleşik nizama sahip olduğunu ve tarımcılık faaliyetiyle uğraştığını, elde ettiği eserlerini depoladıklarını göstermesi açısından önemlidir” diye konuştu.
‘KARAZ KÜLTÜRÜ İNSANI HAKKINDA BİLGİLER ARTACAK’
Karaz kültürü katmanlarında, Anadolu arkeolojisinin metalurjik alanda değerli sonuçlara ulaştığını belirten Akarsu, “Tunç hançer ve demir materyal kümesinin milattan evvel 3’üncü bin yıl sonlarına tarihlendirilen katmanda çıkarılmasının Doğu Anadolu Bölgesi’nde, o devirde metal üretim teknolojisinin gelişmiş seviyede olduğunu göstermesi açısından önemlidir” dedi.
?
Höyükte ele geçen tunç hançer, üretim ile ilgili seramik fırınları, tahıl depolama alanları, hayvancılık ve dokumacılık bulguları ve çeşitli fonksiyonlara sahip obsidyen, taş ve kemik aletlerle ilgili de Doç. Dr. Rabia Akarsu, yerleşimin toplumsal yapılanmasıyla ilgili karmaşık bir sistemin olabileceği, ele geçen yapıtların yüksek teknolojik izler taşımasının bilgi seviyelerinin üst seviyede olabileceği biçiminde yorumlandığını söyledi. Akarsu, Pulur Höyük hafriyatları ile Karaz kültürü insanı hakkında bilgilerin artacağını da bildirdi.
