2013 yılında Türkiye’nin birçok vilayetinde haftalarca süren Seyahat aksiyonlarının akabinde Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın ‘Türkiye’nin Soros’u’ diyerek gaye gösterdiği iş insanı insan hakları aktivisti Osman Kavala, 2 bin 552 gündür cezaevinde.
1 KASIM 2017’DE TUTUKLANDI
18 Ekim 2017’de Antep’te gözaltına alınıp İstanbul’a götürülen, gözaltı müddeti 1 hafta uzatılan ve 31 Ekim 2017’de İstanbul Emniyet Müdürlüğü Terörle Uğraş Şubesi’nde sorgusu yapılan Osman Kavala hakkında, 1 Kasım 2017’de İstanbul 1. Sulh Ceza Hakimliği tarafından TCK’nin 309 ve 312. hususlarında düzenlenen hatalardan tutuklama kararı verildi. Silivri Cezaevi’ne gönderilen Kavala’nın tutuklanmasına münasebet olarak, Seyahat aksiyonları bağlamında ‘hükümeti ortadan kaldırmaya teşebbüs’ ve 15 Temmuz darbe teşebbüsü bağlamında ‘anayasal tertibi ortadan kaldırmaya teşebbüs’ hataları gösterildi.
Kavala, 29 Aralık 2017’de Anayasa Mahkemesi’ne kişisel müracaatta bulundu. 23 Ocak 2018’de tutukluluk incelemesine ait yapılan müracaatlar toplu olarak reddedildi.
AİHM’DEN ‘TUTUKLULUĞA RED’ KARARI
Kavala için 7 Haziran 2018 Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne başvuruldu. AİHM 23 Ağustos’ta Kavala’nın müracaatının öncelikli olarak kıymetlendirilmesi talebini kabul etti. 22 Mayıs 2019’da Anayasa Mahkemesi, Osman Kavala’nın kişi hürriyeti ve güvenliğinin ihlal edildiğine ait yapmış olduğu ferdî başvuruyu 5’e karşı 10 oy ile reddetti. Kavala’nın hakkının ihlal edildiği tarafında karşı oy kullanan AYM Başkanı ve Başkan Yardımcısı; Seyahat Protestolarının Osman Kavala tarafından finanse edildiğine, Seyahat Protestolarının hükümeti devirmek gayesiyle gerçekleştiğine ait evrakta ikna edici rastgele bir kanıt olmadığını belirtti.
AİHM’İN HÜR BIRAKILMASI KARARI HİÇE SAYILDI
Kavala’nın belgesini 10 Aralık 2019 görüşen AİHM, Kavala’nın tutukluluğunun Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 5.1, 5.4 ve 18. hususlarına karşıt olduğunu belirterek, tutukluluğun bir hak ihlali olduğuna ve Kavala’nın derhal özgür bırakılmasına karar verdi. Fakat İstanbul 30. Ağır Ceza Mahkemesi, 24 Aralık’ta AİHM kararında belirtilen, Osman Kavala’nın derhal hür bırakılmasına ait kararını hiçe sayarak oy birliği ile Osman Kavala’nın tutukluluk halinin devamına karar verdi.
KAVALA: FANTASTİK BİR KURGU ÜRETİLMİŞTİR
Tutuklu yargılanmaya devam eden Osman Kavala hakkında 19 Şubat 2019 İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından İddianame düzenlendi.
24 Haziran 2019’da Silivri Kampüsü’nde görülen celsenin birinci gününde sorgusu yapılan Kavala, “Yirmi aydır tutuklu bulunmama neden olan suçlama olgusal temele oturmayan, mantığa alışılmamış bir dizi teze ve kanıtlarla desteklenmemiş varsayımlara dayanmaktadır. Somut olgular tahrif edilerek, fantastik bir kurgu üretilmiştir” dedi.
30. Ağır Ceza Mahkemesi, Liderin “suçun vasfının değişme ihtimali” belirtilerek tahliye edilmesi gerektiğine ait karşı oyuna karşın Osman Kavala’nın oy çokluğu ile tutukluluk halinin devamına karar verdi.
RE’SEN TAHLİYE KARARI
11 Ekim 2019’da Osman Kavala hakkında TCK 309. hususta düzenlenen ‘Anayasal Tertibi Ortadan Kaldırmaya Teşebbüs Etme’ hatasından re’sen tahliye kararı verildi.
CEZAEVİNDEN ÇIKMADAN GÖZALTINA ALINDI, BERAAT ETTİĞİ DAVADA ‘CASUSLUK’ SUÇLAMASIYLA TUTUKLANDI
18 Şubat 2020’de İstanbul 30. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen ‘Gezi Davası’nda Osman Kavala’nın beraatine karar verildi. Lakin Kavala hakkında, daha evvel re’sen tahliye kararı verilen soruşturma kapsamında gözaltı kararı verildi, tıpkı gün, Silivri Cezaevi’nden çıkmadan gözaltına alındı. 19 Şubat günü de Emniyet’te ve Savcılık’ta sorgulanmadan tutuklama istemiyle Sulh Ceza Hakimliği’ne sevk edildi. İstanbul 8. Sulh Ceza Hakimliği, hakkında daha evvel Savcılık tarafından re’sen tahliye kararı verilen soruşturmada TCK’nin 309. unsuru uyarınca yine tutuklama kararı verdi.
9 Mart’ta, İstanbul 10. Sulh Ceza Hakimliği, hakkında daha evvel re’sen tahliye kararı verilen, sonra TCK’nin 309. hususu uyarınca tekrar tutuklama kararı verilen Osman Kavala hakkında bu defa TCK’nin 328. unsuru uyarınca ‘casusluk’ suçlamasıyla tekrar tıpkı soruşturma evrakı kapsamında tutuklama kararı verdi. Tutuklama kararı öncesinde Kavala’nın emniyette ya da savcılıkta sözü alınmadı. Osman Kavala bu kere Adliye’ye dahi getirilmeden tutuklandı.
AİHM, TÜRKİYE’NİN İTİRAZINI REDDETTİ: ‘DERHAL SALIVERİLMELİ’
9 Mart 2020’de ise Adalet Bakanlığı, AİHM’nin Osman Kavala’nın tutukluluğu hakkında vermiş olduğu hak ihlaline ait karara itiraz etti. Bu itiraz 12 Mayıs’ta AİHM tarafından reddedildi ve Kavala’nın tutuklanmasında hak ihlali olduğu katılaştı. Avrupa Kurulu Bakanlar Komitesi de 3 Eylül 2020’de AİHM’nin ihlal kararının uygulanmasına, Kavala’nın derhal özgür bırakılmasına yönelik karar verdi. 9 Haziran 2021’de ise Avrupa Kurulu Bakanlar Komitesi, birinci sefer, AİHM’in Osman Kavala ile ilgili kararlarının uygulanmaması halinde Türkiye’ye yönelik ihlal prosedürü başlatacağını açıkladı. Yayınlanan sonuç bildirisinde daha evvelki davetler hatırlatılarak Kavala’nın devam eden tutukluluğunun memleketler arası hukuka karşıtlık teşkil ettiği ve derhal salıverilmesi gerektiği belirtildi. 11 Temmuz 2022’de Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Avrupa İnsan Hakları Mukavelesi’nin 46. unsurunda yer alan ihlal prosedürü kapsamında Türkiye’nin AİHM’in 10 Aralık 2019 tarihli kararını uygulamamış olması nedeniyle Sözleşme’den kaynaklanan yükümlülüklerini yerine getirmediğini belirterek, Sözleşme’nin 46/1. hususunun ihlaline karar verdi.
ERDOĞAN: BİZİ ÇOK İLGİLENDİRMİYOR
Erdoğan, bu karar hakkında şu açıklamayı yaptı: “AİHM, Avrupa Kurulu bu bahiste ne demiş; bu da bizi çok ilgilendirmiyor. Biz kendi mahkemelerimize hürmet duyulmasını bekliyoruz. Bu saygıyı duymayanlara da kusura bakmasınlar bizim hürmetimiz olmayacaktır.”
AYM’YE İKİNCİ MÜRACAAT: ‘HAK İHLALİ YOK’ KARARI
Osman Kavala’nın tutukluluk halinin devam etmesinin hak ihlali olduğu gerekçesiyle 4 Mayıs’ta AYM’ye bir sefer daha ferdî müracaatta bulunuldu. AYM Osman Kavala’nın ferdi başvurusunu 24 Eylül’de gündemine aldı. 29 Aralık 2020’de Osman Kavala’nın ferdî başvurusunu görüşen Anayasa Mahkemesi, Kavala’nın Anayasa’nın 19. unsurunda teminat altına alınan kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edilmediğine karar verdi. Karar 7’ye 8 oy çokluğuyla alındı.
BİR TAHLİYE KARARI DAHA
20 Mart 2020’de Kavala, TCK 309. unsurda düzenlenen ‘Anayasal Tertibi Ortadan Kaldırmaya Teşebbüs Etme’ cürmünden bir defa daha re’sen tahliye edildi.
İDDİANAME KABUL EDİLDİ
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, 29 Eylül 2020’de Osman Kavala hakkında TCK’nin 309 ve 328. unsurları uyarınca cezalandırılması talepli İddianame düzenleyerek İstanbul 36. Ağır Ceza Mahkemesi’ne sundu. Mahkeme, 8 Ekim’de iddianameyi kabul etti.
GEZİ DAVASINDA BERAAT KARARI BOZULDU
22 Ocak 2021’de İstanbul Bölge Adliyesi Mahkemesi 3. Ceza Dairesi tarafından İstanbul 30. Ağır Ceza Mahkemesi’nin Seyahat Davası’nın tüm sanıklar hakkında verilen beraat kararının bozulmasına karar verildi. 15 Haziran 2021’de İstanbul 30. Ağır Ceza Mahkemesi davaların birleştirilmesine yönelik 13. Ağır Ceza Mahkemesi’ne (görülmekte olan Çarşı Davası) müzekkere yazarak muvafakat talep etti. 8 Ekim 2021’de, birleştirme kararı sonrasında 13. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen birinci duruşmada Osman Kavala’nın tutukluluk halinin devamına oy çokluğu ile karar veridi.
KAVALA VE SEYAHAT TUTUKLULARINA MAHKUMİYET KARARI
4 Mart 2022’de Cumhuriyet Savcısı tarafından temel hakkındaki mütalaa mahkemeye sunuldu. Mütalaada; TCK unsur 312. husus uyarınca “Cebir ve Şiddet kullanarak Türkiye Cumhuriyeti Hükümetini Ortadan Kaldırmaya Teşebbüs Etme” cürmünden Osman Kavala’nın mahkum edilmesi ve tekrar bu husus uyarınca hakkında tutuklama kararı verilmesi talep edildi. 25 Nisan 2022’de Osman Kavala hakkında; daha evvel beraat ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesince kesin olarak ihlal kararı verilmiş olmasına karşın TCK’nin 312. hususu uyarınca Türkiye Hükümetini Ortadan Kaldırmaya yahut Misyonunu Yapmasını Engellemeye Teşebbüs Etme kabahatinden ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezası ile cezalandırılmasına ve bu hatadan tutuklanmasına oy çokluğuyla karar verildi. Kavala’nın son iki yıldır cezaevinde tutuklu bulunmasına sebebiyet veren tek hata olan Casusluk suçlamasından ise beraatine ve tahliyesine karar verildi. Ayrıyeten, Ayşe Mücella Yapan, Çiğdem Mater Utku, Ali Hakan Altınay, Mine Özerden, Şerafettin Can Atalay, Tayfun Kahraman ve Yiğit Ali Ekmekçi hakkında oy çokluğuyla mahkûmiyet ve tutuklama kararı verildi.
28 Eylül 2023’te ise Yargıtay 3. Ceza Dairesi, 8 sanıklı Seyahat Parkı davasında, Osman Kavala’ya verilen ağırlaştırılmış müebbet mahpus ile Mine Özerden, Çiğdem Mater, Can Atalay ve Tayfun Kahraman’a verilen 18’er yıl mahpus cezalarını onadı. Ali Hakan Altınay, Yiğit Ali Ekmekçi ve Ayşe Mücella Yapan hakkında verilen 18’er yıl mahpus cezalarıysa bozuldu.
30 Nisan 2024’te avukatları, Kavala’nın yine yargılanma için talebinde bulundu. Lakin, bu talep de 15 Mayıs’ta mahkeme tarafından oybirliğiyle reddedildi.
(HABER MERKEZİ)